Elektrische bussen: toekomst van duurzaam vervoer

Vergroening van de busvloot

De vergroening van de busvloot lijkt het zwaarste onderdeel van het EBS-programma. Over de volgende 10 jaar zullen meer dan 2 000 bussen van verschillende types (van 8,5 tot 18 m) worden aanbesteed en in dienst genomen. Hierdoor is deze opdracht haalbaar:

• We werken met een standaard bestek voor alle bustypes.

• Na de indienstname van de eerste e-bussen zijn we nu toe aan grotere bestellingen. In 2025 bestellen we, dankzij een eenmalige “turbo” van de Vlaamse regering, zo’n 550 tot 600 nieuwe e-bussen. Daarna zo’n 200 per jaar. 

• We leren van onze collega’s uit andere landen in West-Europa.

Gefaseerde integratie

We kiezen voor een gefaseerde integratie van elektrische bussen die vooral 's nachts op hun stelplaats laden. We hebben intussen midi-, standaard- en gelede e-bussen in dienst die in de moeilijkste omstandigheden een e-autonomie van minstens 220 km per laadbeurt halen. Veel leveranciers bieden zelfs bussen aan met een e-autonomie van meer dan 350 km.

• Standaard e-bussen (12 m):

  • Eerste reeks van 60 bussen in dienst in Genk-Winterslag, Sint-Niklaas, Destelbergen en Kortrijk. 

  • Bijkomende reeks van 92 extra bussen wordt ingefaseerd vanuit stelplaatsen Mortsel, Brugge, Hasselt en Winterslag.

  • Nog eens 140 voertuigen zijn intussen besteld. 

• Midi e-bussen (8,5 m):

  • Zeven bussen in dienst sinds zomer 2023 in Brugge.

  • Zes bijkomende bussen in dienst sinds herfst 2024 in Mechelen. 

• Gelede e-bussen:

  • Eerste lading van 109 Iveco’s wordt in 2025 en 2026 in dienst genomen vanuit de stelplaatsen Hasselt, Winterslag, Tielt-Winge, Leuven-Noord, Broechem, Sint-Niklaas, Destelbergen, Zomergem en Brugge. 

  • Nog eens 150 bijkomende gelede e-bussen zijn intussen besteld. 

Toekomstige plannen

De komende jaren blijven we nieuwe e-bussen aanbesteden en verdwijnen dieselbussen uit de vloot. Tegen 2035 zijn alle bussen met een verbrandingsmotor vervangen door emissievrije bussen.

Stelplaatsen

Ruime aandacht gaat naar de stelplaatsen. De ombouw van complexe stelplaatsen kan tot 7 jaar duren vanwege:

• Vergunningen

• Bijkomende laadcapaciteit in samenwerking met Fluvius

• Bodemsaneringen

• Stelplaatsen die ook trams en onderhoudscentra herbergen

• Publiek-private samenwerkingen

Daarnaast krijgen nieuwe stelplaatsen ook e-bussen, zoals Deurne Luchthaven, Rumst en Gent Wissenhage.

Actuele situatie en toekomstige planning

Uiteraard kunnen we niet alle 50 stelplaatsen tegelijk aanpakken. Bij operationele stelplaatsen willen we de dienstverlening zo weinig mogelijk treffen. Dat betekent dus dat bestaande stelplaatsen in verschillende fases geëlektrificeerd worden.

E-bus Van Hool

36 Van Hool e-bussen zijn in dienst vanuit de stelplaatsen Winterslag en Kortrijk. Deze bussen hebben een uitstekende e-autonomie en dragen bij aan een schoner milieu.

E-bus VDL

24 VDL e-bussen zijn in dienst vanuit de stelplaatsen Destelbergen en Sint-Niklaas. Deze bussen zijn, net als al onze andere recente e-bussen, volledig als elektrische batterijbus ontworpen.

E-bus Yes-EU

13 midi e-bussen van Yes-EU zijn in dienst in Brugge en Mechelen. Deze compacte bussen zijn ideaal voor stedelijke gebieden en bieden een stille en emissievrije rit. Ze zijn een belangrijke stap in de richting van duurzame mobiliteit.

E-bus Iveco

109 bestelde gelede e-bussen van Iveco. Ze worden geleidelijk ingefaseerd vanuit de stelplaatsen Hasselt, Winterslag, Tielt-Winge, Leuven-Noord, Broechem, Sint-Niklaas, Destelbergen, Zomergem en Brugge. Met deze e-bussen met een lengte van 18 m kunnen we meer dan 100 reizigers vervoeren.

E-bus BYD

92 bijkomende e-bussen met een lengte van 12 m worden geleidelijk in dienst genomen. De eerste 33 voertuigen komen op de stelplaats Mortsel; de overige in Winterslag, Hasselt en Brugge. Deze e-bussen van BYD worden in Hongarije geassembleerd.

Intussen elektrificeren we onze bestaande stelplaatsen en plannen we nieuwe stelplaatsen.  E-bussen kunnen we slechts in dienst nemen als we ze kunnen laden op hun stelplaats.  

Stelplaatsen - elektrificatiewerken 2019-2027

De ombouw van bestaande of bouw van nieuwe stelplaatsen is een complex gegeven: 

• Aangezien e-bussen en hun laadinfrastructuur bijkomende ruimte in beslag nemen, is elke vierkante meter belangrijk. 

• Tijdens de ombouw mag de dienstverlening uiteraard niet geraakt worden. Dat betekent ofwel dat de werken gespreid worden over meerdere fases, ofwel dat we tijdelijk de operaties verschuiven naar een andere locatie. Bij de aanleg van een nieuwe stelplaats, zoals bijvoorbeeld Mortsel, is dit geen probleem. 

• Een geëlektrificeerde stelplaats bestaat uit meerdere onderdelen: 

  • Een of meerdere middenspanningscabines (afhankelijk van het benodigd laadvermogen). 

  • Omvormers die de elektriciteit van de cabines aanpassen aan wat de e-bussen aankunnen. 

  • Laadpalen. 

  • Implementatie van de software die het stelplaats- en laadmanagement automatiseren. 

• Voor elk project moeten we een omgevingsvergunning aanvragen. Dat kan soms voor grote vertragingen zorgen, aangezien omwonenden bezwaarschriften kunnen indienen. Zo hebben we ruim 20 jaar na de aankoop van de grond voor de stelplaats Wissenhage (Gent) nog steeds de eerste spade niet in de grond kunnen steken. Nochtans is Wissenhage cruciaal voor de vergroening van het openbaar vervoer in de regio-Gent.